بررسی اثر میوه کاکتوس (opuntia ficus – indica l.) بر غلظت گلوکز خون در موش صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوسین

مقدمه: دیابت یک اختلال متابولیک شایع است. انسولین و داروهای خوراکی کاهنده قند خون، اساس درمان دیابت را تشکیل می دهند. با وجود این، داروهای مذکور اثرات جانبی مهمی دارند و همیشه نمی توانند قند خون را در محدوده طبیعی حفظ و از عوارض دیررس دیابت پیش گیری نمایند. با افزایش نگران کننده شیوع دیابت و هزینه های درمانی مرتبط با آن، علاقه به گیاهان دارویی ضددیابت نیز بیشتر شده است. استفاده از میوه کاکتوس توسط برخی افراد بومی برای بیماری دیابت گزارش شده است. هدف: اثرات میوه کاکتوس بر غلظت گلوکز خون ناشتا و وزن موش صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوسین و موش صحرایی غیردیابتی بررسی شد. روش بررسی: موش صحرایی نر بالغ نژاد ویستار، هفت عدد در هر گروه، استفاده شد. برای دیابتی کردن هر حیوان، استرپتوزوسین با دوز mg/kg 50 از راه صفاقی تزریق گردید. گلوکز خون ناشتا (پس از 12 ساعت بی غذایی) هر حیوان قبل از استرپتوزوسین، 1، 3 و 5 هفته پس از استرپتوزوسین با خون گیری از طریق بریدن نوک دم، به وسیله گلوکومتر اندازه گیری شد. پس از هر بار اندازه گیری گلوکز خون، هر حیوان توزین گردید. غلظت گلوکز خون و وزن موش های غیردیابتی نیز به همان روش موش های دیابتی اندازه گیری شد. ملاک دیابتی بودن، گلوکز خون ناشتای بالای mg/dl 200 یک هفته پس از استروپتوزوسین بود. پس از 1 هفته از تزریق استرپتوزوسین، دانه و قسمت نرم میوه کاکتوس هر یک با دوزهای روزانه 6 و g/kg 12 به موش های دیابتی به صورت مخلوط با غذای معمولی حیوان به شکل پلت برای مدت 4 هفته داده شد. هم چنین گلی بن کلامید مخلوط با غذای معمولی به شکل پلت با دوز روزانهmg/kg 5 برای 4 هفته به گروه جداگانه ای از موش های دیابتی داده شد. دانه و قسمت نرم میوه نیز هر یک با دوز روزانه g/kg 12 به صورت مخلوط با غذای معمولی حیوان به شکل پلت برای 4 هفته به موش های صحرایی غیردیابتی داده شد. نتایج: تحلیل واریانس یک طرفه نشان داد که دانه و قسمت نرم میوه در مقایسه با گروه های شاهد، هیچ گونه اثر معنی داری بر غلظت گلوکز خون و وزن موش های دیابتی و هم چنین موش های غیر دیابتی پس از 4 هفته مصرف دارو ندارد (05/0< p). گلی بن کلامید پس از 2 هفته مصرف در مقایسه با گروه شاهد دیابتی به طور معنی دار غلظت گلوکز خون موش های دیابتی را کاهش (01/0> p) ولی وزن آن ها را افزایش داد (01/0> p). در حالی که وزن گروه شاهد دیابتی پس از 3 و 5 هفته از تزریق استرپتوزوسین در مقایسه با گروه شاهد سالم به طور معنی دار کاهش یافت (01/0> p). نتیجه گیری: دانه و قسمت نرم میوه کاکتوس در این بررسی هیچ گونه اثرات معنی داری روی غلظت گلوکز خون ناشتا و وزن موش صحرایی دیابتی شده با استروپتوزوسین و هم چنین موش صحرایی غیر دیابتی نداشته است.